روش PQRST یکی از علمیترین و مؤثرترین شیوههای مطالعه است که به دانشآموز کمک میکند مطالب را فعالانه، هدفمند و ماندگار یاد بگیرد.
این روش برگرفته از حروف اول پنج مرحلهی زیر است:
P = Preview (پیشخوانی)
Q = Question (پرسشسازی)
R = Read (مطالعهی دقیق)
S = Self-Recite (بازگویی از خود)
T = Test (آزمون و مرور)
در ادامه هر مرحله را به زبان ساده توضیح میدهیم ?
? ۱. Preview – پیشخوانی
در این مرحله شما نباید کل متن را بخوانید، بلکه باید یک نگاه کلی به فصل بیندازید.
هدف این است که مغزتان بداند قرار است چه چیزی یاد بگیرد.
✅ تیترها، نمودارها، پاراگراف اول و آخر را مرور کنید.
✅ هدف کلی فصل را در ذهنتان مشخص کنید.
? مثال: وقتی میخواهید فصل “الکتریسیته” را بخوانید، قبل از شروع، فهرست عناوین مثل «بار الکتریکی»، «قانون کولن»، «میدان الکتریکی» را فقط مرور کنید تا ذهنتان آماده شود.
? ۲. Question – پرسشسازی
حالا از تیترها و مطالب کلی، سؤال بسازید.
مثلاً از تیتر «قانون کولن» بپرسید:
«قانون کولن چه رابطهای را بیان میکند؟» یا «چه عواملی بر نیرو بین دو بار تأثیر دارد؟»
? این مرحله باعث میشود ذهنتان فعال و جستوجوگر شود و هنگام مطالعه، به دنبال پاسخ باشد.
? ۳. Read – مطالعه دقیق
در این مرحله متن را با دقت و تمرکز بخوانید تا پاسخ سؤالاتی که در مرحله قبل ساختید را پیدا کنید.
✅ نکات مهم را هایلایت کنید.
✅ سعی کنید مفهوم را درک کنید، نه فقط حفظ.
✅ مثالها را تحلیل کنید.
? ۴. Self-Recite – بازگویی از خود
بعد از مطالعهی هر بخش، کتاب را ببندید و از خودتان بپرسید:
«الان چه چیزی یاد گرفتم؟»
اگر پاسخ را نمیتوانید واضح بگویید، دوباره همان قسمت را مرور کنید.
? این مرحله باعث انتقال مطالب از حافظهی کوتاهمدت به بلندمدت میشود و تمرین عالی برای یادآوری است.
? ۵. Test – آزمون و مرور
در پایان، خودتان را آزمایش کنید.
✅ سؤالات تشریحی یا تستی از همان بخش حل کنید.
✅ خلاصه یا فلشکارت تهیه کنید.
✅ بعد از چند روز دوباره مرور داشته باشید.
? این مرحله به تثبیت نهایی مطالب در ذهن کمک میکند و اعتماد به نفس شما را در زمان امتحان بالا میبرد.
? مزایای روش PQRST
✔️ افزایش تمرکز هنگام مطالعه
✔️ درک بهتر مطالب به جای حفظ طوطیوار
✔️ افزایش ماندگاری اطلاعات در حافظه بلندمدت
✔️ بالا رفتن سرعت مرور و جمعبندی در دوران کنکور
? جمعبندی
روش PQRST یک شیوهی مطالعهی فعال، هدفمند و علمی است که برای دانشآموزان دبیرستانی، داوطلبان کنکور و حتی دانشجویان عالی عمل میکند.
اگر میخواهید از مطالعهتان نتیجه بگیرید، بهتر است هر فصل درسی را با این پنج گام طلایی پیش ببرید تا یادگیریتان عمیق و پایدار شود.